Na podstawie Ustawy o Systemie Oświaty z dnia 7 września 1991r. (Dz.U.  z 2004r. Nr 256, poz. 2572 z późniejszymi zmianami)  oraz  Rozporządzenia  MEN  z  dnia  9  kwietnia 2002r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz.U. Nr 56/2002, poz.506, zm. Dz.U. Nr 176 z 2011r. poz. 1051) Rada Pedagogiczna  Miejskiego  Przedszkola  nr  2  w  Bochni zatwierdziła realizację, w cyklu rocznym, innowacji pedagogicznej „Rozwijanie mowy i twórczej ekspresji dzieci poprzez zabawy teatralne”. Realizatorkami innowacji opracowanej przez mgr Bernadettę Noskowicz-Czajka były również: mgr Iwona Cepak, mgr Ewa Paprota i mgr Ewa Majewska.  Działalność innowacyjna rozpoczęła się z dniem 01.10.2015r., a zakończyła z dniem 15.06.2016r. 

Obejmowała 20 dzieci  4,5,6-letnich z grupy integracyjnej, za zgodą rodziców.

Innowacja była prowadzona przez nauczycielki na zasadzie dobrowolności i powszechnej dostępności, obejmowała zajęcia edukacyjne w zakresie wspomagania rozwoju mowy,  rozwijania twórczej aktywności teatralnej dzieci oraz aktywność plastyczną i muzyczno-ruchową.

Odpowiadała założeniom aktualnej podstawy programowej wychowania przedszkolnego MEN   oraz   programowi   wychowania  przedszkolnego   „Dziecko   w   swoim   żywiole” A. Pawłowska-Niedbała, D. Kucharska, J. Święcicka, E. Wilkos,  wyd. Nowa Era.

Celem głównym innowacji było wspomaganie rozwoju mowy dzieci oraz rozwijanie indywidualnych zdolności, zainteresowań w zakresie twórczej aktywności teatralnej.

Zajęcia edukacyjne wynikające z wprowadzenia innowacji były prowadzone od października 2015 do czerwca 2016, codziennie, jako zajęcia samodzielne lub towarzyszące, wynikające    z realizacji treści programowych z całą grupą, w zespołach i indywidualnie.

Nie wymagały one dodatkowych godzin pobytu dziecka w przedszkolu ani dodatkowych godzin pracy nauczycieli.

Realizatorki innowacji  prowadziły także teatralne zajęcia otwarte dla rodziców, zajęcia koleżeńskie, spotkania integracyjne, jak również przygotowały dzieci do publicznych występów na uroczystościach i imprezach przedszkolnych oraz w środowisku lokalnym.

Aby sprawdzić efektywność innowacji, realizatorki  przygotowały następujące narzędzia ewaluacji:

• Zorganizowanie przedstawień teatralnych z okazji:

Dnia Uśmiechu, Jasełek na uroczystość Dnia Babci i Dziadka, Powitania Wiosny, Świąt Wielkanocnych, Dnia Dziecka, na których dzieci i rodzice zaprezentują przygotowane inscenizacje,

• Udział w Przeglądzie Teatrzyków Przedszkolnych w Bibliotece Miejskiej,
• Prezentację umiejętności podczas imprez i uroczystości przedszkolnych oraz lokalnych,
• Zajęcia otwarte i koleżeńskie,
• Przygotowanie filmu prezentującego osiągniecia teatralne dzieci,
• Wydruk kalendarza z prezentowanych przedstawień i zrealizowanych inicjatyw,
• Obserwację i diagnozę zainteresowań teatralnych dzieci,
• Ankietę ewaluacyjną dla nauczycieli i rodziców.

 

W związku z powyższym zrealizowano następujące przedsięwzięcia:

• Wycieczka do teatru „Groteska” w Krakowie na spektakl dla dzieci pt. „Czerwony Kapturek” – 17.09.2015r.
• Teatrzyk kukiełkowy "Bezpieczny przedszkolak" - w wykonaniu aktorów Teatru "Pinokio" – 02.10.2015r.
• „Dzień Uśmiechu” – spotkanie integracyjne dla społeczności przedszkola – 24.11.2015r.
• Zajęcia otwarte dla rodziców pod hasłem "Podaruj mi trochę uśmiechu" – 26.11.2015r.
• Wycieczka do Starego Wiśnicza. W Ośrodku Edukacji Regionalnej  dzieci uczestniczyły w lekcji na temat tradycji i zwyczajów związanych ze świętami Bożego Narodzenia oraz wykonywały ozdoby świąteczne na choinkę – 18.12.2015r.
• Spotkanie świąteczne z Rodzicami – dzieci stroiły choinkę przedszkolną razem

z rodzicami, wesoło bawiły się wokół choinki, prezentowały swoje umiejętności podczas różnorodnych zabaw muzycznych, ruchowych i teatralnych – 21.12.2015r.

• Jasełka Rodzinne – wspólny występ na scenie rodziców i dzieci z okazji Dnia Babcii Dziadka – 17.01.2016r.
• Teatrzyk Skrzat z Krakowa - "Cztery mile za piec" wg M. Konopnickiej – 15.02.2016r.
• Zajęcia otwarte dla Rodziców – dzieci wystąpiły w inscenizacji teatralnej"W oczekiwaniu na wiosnę" – 15.03.2016r.
• Zajęcia edukacyjne dla zespołu samokształceniowego nauczycieli z innych placówek oświatowych w Bochni – dzieci zaprezentowały swoje umiejętności i zdolności podczas występu teatralnego pod hasłem "Wiosna w błękitnej sukience" – 17.03.2016r.
• Wycieczka edukacyjna do Zalipia - warsztaty plastyczne „Pisanki i palmy wielkanocne” – 18.03.2016r.
• Powitanie Wiosny – „W oczekiwaniu na wiosnę” – cykl teatralnych spotkań integracyjnych z uczniami Publicznych Szkół Podstawowych nr 7 i 5 – 22.03.2016r.i 30.03.2016r.
• Wielkanocny montaż słowno-muzyczny – dla dzieci i pracowników przedszkola – 23.03.2016r.
• "Calineczka" w wykonaniu teatru Art Cinema – 12.04.2016r.
• Udział dzieci w cyklicznych spotkaniach grupy teatralnej „Art-re” w kinie „Regis”

w Bochni – 14.04.2016r. „Zajęcza Chatka”; 12.05.2015r. „Czarnoksiężnik z krainy Oz”; 19.05.2016r. „Wilk i Zając”; 09.06.2016r. „Nie ma jak w domu”

• Powiatowy Konkurs Recytatorsko-Krasomówczy pod hasłem "Piękno przyrodyw czterech porach roku" w Lipnicy Murowanej – 14.04.2016r. – II miejsce
• XX Przegląd Teatrzyków Przedszkolnych w Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bochni – dzieci wystąpiły w inscenizacji pt. "Jaś i Małgosia inaczej" – 31.05.2016r.
• Dzień Dziecka – bajeczka na scenę „O straszliwym smoku, dzielnym szewczyku, prześlicznej królewnie i królu Gwoździku” na podstawie utworu M. Kownackiej, w wykonaniu rodziców – 01.06.2016r.
• Udział w obchodach Dnia Dziecka w Parku Rodzinnym „Uzbornia” w Bochni – występ w amfiteatrze - 05.06.2016r.
• XV Międzyprzedszkolny Konkurs Recytatorski „Utwory Marii Kownackiej” w Miejskim Przedszkolu nr 4 w Bochni – 10.06.2016r. - III miejsce
• Spotkanie integracyjne rodziców i dzieci w przedszkolu z okazji "Święta Rodziny", dzieci wystąpiły w przedstawieniu "Jaś i Małgosia inaczej", zaprezentowały również swoje umiejętności raperskie w składance życzeń dla swoich najbliższych – 15.06.2016r.
• Spotkania literackie i warsztaty plastyczne w Bibliotece Osiedlowej – 09.11.2015r.; 09.02.2016r.; 19.04.2016r.
• Koncerty umuzykalniające w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych im. J. Żurawlewa w Bochni – 16.12.2015r.; 11.05.2016r.
• Nakręcono film prezentujący osiągniecia teatralne dzieci,
• Przygotowano do druku kalendarz dla dzieci z prezentowanych przedstawień i zrealizowanych inicjatyw.

 

Z analizy ankiet ewaluacyjnych dla nauczycieli wynika, że program innowacji pedagogicznej „Rozwijanie mowy i twórczej ekspresji dzieci poprzez zabawy teatralne” wpłynął pozytywnie na rozwój mowy i twórczej ekspresji dzieci.

Wychowankowie wzbogacili zasób słownictwa, chętnie odtwarzali role w inscenizacjach i zabawach o charakterze teatralnym, nabrali pewności siebie i wiary we własne możliwości, potrafili zaprezentować swoje mocne strony, wyrażali pozytywne emocje w pracach plastyczno-technicznych, wykazali się wrażliwością na muzykę, śpiew, taniec.

W czasie pobytu w przedszkolu dzieci chętnie podejmowały zabawy twórcze, wykorzystywały zgromadzone rekwizyty do zabawy w teatr, chętnie oglądały przedstawienia teatralne w przedszkolu i poza nim, np. w teatrze, w kinie; naśladowały swoich ulubionych bohaterów, same odtwarzały role w przedstawieniach teatralnych, w inscenizacjach, a prezentowana literatura dostarczała  im pozytywnych wzorców.

Według  realizatorów innowacji  większość dzieci  rozwinęła  uzdolnienia artystyczne –w tym wg kolejności typowania – teatralne, recytatorskie, muzyczno-ruchowe, taneczne i plastyczno-techniczne.

Analiza ankiet ewaluacyjnych dla rodziców również wykazała, że program innowacji  wpłynął pozytywnie na rozwój mowy i twórczej ekspresji dzieci (100% badanych). Według rodziców największy wpływ (72%),  miał na zasób słownictwa, umiejętności odtwarzania ról w inscenizacjach i zabawach o charakterze teatralnym oraz wrażliwości na muzykę, śpiew, taniec. 61% rodziców zauważyło, że dziecko nabrało pewności siebie i wiary we własne możliwości. 50% że potrafi zaprezentować swoje mocne strony, natomiast 28% że innowacja miała wpływ na wyrażanie emocji w pracach plastyczno-technicznych.

100% rodziców zauważyło wpływ innowacji na zainteresowania literaturą, widowiskami i zabawami teatralnymi swoich dzieci.

89% rodziców potwierdziło fakt posiadania przez dziecko biblioteczki z literaturą dla dzieci, 78% zwróciło uwagę, że dziecko z zainteresowaniem oglądało przedstawienia teatralne w przedszkolu i samo chętnie w nich uczestniczyło,  67% rodziców zauważyło, że ich dziecko chętnie podejmuje zabawy twórcze, a 61% dostrzegło w zabawach dzieci naśladowanie ulubionych bohaterów, tylko 5% rodziców przyznało, że wyjeżdża z dziećmi na przedstawienia do teatru.

W opinii rodziców wzorców do rozwijania zainteresowań teatralnych dostarczają ich dziecku:

- książka (83%)

- aktywność własna (78%)

- grupa rówieśnicza (67%)

- przykład rodziców i rodziny (61%)

- telewizja (44%)

- inne /spektakle w przedszkolu i podczas wyjść poza przedszkole, np. MDK, biblioteka (5%)

W ankiecie wymieniony został również Internet, ale nikt z ankietowanych nie uznał go za istotny wzorzec w rozwijaniu zainteresowań teatralnych dzieci.

W opinii 89% rodziców dziecko wykazuje uzdolnienia artystyczne, 11% rodziców uważa, że niekoniecznie. 67% zauważa zdolności taneczne, 50% wskazuje uzdolnienia muzyczno-ruchowe,  28% - recytatorskie, 22% - teatralne, a 17% - plastyczno-techniczne.

Faktem godnym uznania jest 100% udział i zaangażowanie rodziców w prezentację realizowanych inicjatyw. Zwłaszcza występ w „Jasełkach Rodzinnych” oraz bajce z okazji Dnia Dziecka pt. „O straszliwym smoku, dzielnym szewczyku, prześlicznej królewnie i królu Gwoździku” według M. Kownackiej.

Na uwagę zasługuje również aktywne zagospodarowanie przedszkolnej garderoby  teatralnej w stroje i rekwizyty do zabaw teatralnych, ze środków, które rodzice pozyskali w wyniku swoich występów.

Sprawą niezmiernie ważną pozostaje także  bezinteresowna pomoc organizacyjno-techniczna w tak licznych przedsięwzięciach.

Wyniki obserwacji i diagnoza umiejętności i zainteresowań teatralnych dzieci wykazały, że najbardziej lubianymi formami twórczej aktywności były inscenizacje literatury dziecięcej (95%), zabawy twórcze z wykorzystaniem rekwizytów i strojów (92%), nauka krótkich wierszy i rymowanek z elementami ruchu (90%), zabawy muzyczno-ruchowe (86%) i słowne (89%), tańce (87%),  gra na instrumentach (98 %), śpiewanie piosenek (90 %), prace plastyczno-techniczne (78%).

Zajęcia teatralne, wywarły znaczny wpływ na rozwój emocjonalny wychowanków.  Oddziaływały na przeżywanie przez dzieci różnych emocji, odczuwanie przez nie wartości i piękna sztuki, pełniły niebagatelną rolę w rozwijaniu ich wrażliwości uczuciowej. Dzieci odgrywając role nauczyły się posługiwać mową, mimiką, gestem i ruchem, potrafiły również posługiwać się rekwizytami.

Z kolei zabawy  taneczne, muzyczno-ruchowe i inscenizowane  miały duży wpływ na fizyczny rozwój dziecka. Wymienić tu należy ich oddziaływanie na takie jego elementy jak: kształtowanie świadomego ruchu (98%), rozwijanie koordynacji ruchowej (96%), poczucie rytmu (89%), rozwijanie szybkiej orientacji na polecenia (99 %), jak również doskonalenie orientacji przestrzennej (83 %).    

Nauka wierszy, rymowanek, słuchanie baśni, opowiadań, miało duże znaczenie  dla rozwoju społeczno-moralnego dzieci, gdyż sprzyjało poznawaniu i przestrzeganiu reguł i zasad obowiązujących w grupie, kształtowało umiejętności kulturalnego i zgodnego współżycia w zespole oraz ułatwiało nawiązywanie właściwych kontaktów z rówieśnikami i dorosłymi.

Zabawy słowne sprzyjały rozwojowi mowy dzieci. Dzięki nim dzieci wzbogaciły słownictwo, nabyły płynności w mówieniu, śmiało mogły inicjować dialogi z rówieśnikami i dorosłymi oraz mówić poprawnie pod  względem  artykulacyjnym, gramatycznym,  fleksyjnym i składniowym. Starały się uważnie słuchać i pytać o niezrozumiałe fakty.

Z powyższych analiz wypływa wniosek, że rozwijanie mowy i twórczej ekspresji  dzieci poprzez zabawy teatralne, udział dzieci w tak wielu różnych inicjatywach, było nie tylko bardzo ważnym środkiem do wspomagania rozwoju mowy oraz innych umiejętności komunikacyjnych, ale wpłynęło także w zasadniczy sposób na wszechstronny rozwój dziecka. Realizowana innowacja umożliwiła dzieciom jednoczesny rozwój intelektualny, emocjonalny i społeczny, a także miała silny wpływ na kształtowanie świadomego odbiorcy sztuki o wysublimowanych artystycznych gustach.

O efektach  pracy w tej dziedzinie może również świadczyć zaangażowanie rodziców  w działania innowacyjne oraz zadowolenie z odniesionych sukcesów.

Wyniki ewaluacji wskazują jednoznacznie, że założone cele programowe zostały  osiągnięte, a realizacja innowacji „Rozwijanie mowy i twórczej ekspresji dzieci poprzez zabawy teatralne” przyniosła oczekiwane efekty. Biorąc to pod uwagę oraz mając na względzie ogromną rolę, jaką odgrywa wychowanie przedszkolne w kształtowaniu wszechstronnego rozwoju osobowości dziecka, należałoby również w przyszłości zwiększyć intensywność działań  w tym zakresie.

 

EFEKTY DLA DZIECI:

• rozwój mowy i umiejętności komunikacyjnych,

• ekspresja indywidualnych zdolności, zainteresowań oraz twórczej aktywności teatralnej, muzycznej, tanecznej i plastyczno-technicznej,
• wzrost odporności i dojrzałości emocjonalnej koniecznej do radzenia sobie w nowych trudnych sytuacjach,
• nabycie pewności siebie i wiary we własne możliwości.
• udział w działaniach artystycznych, konkursach, inscenizacjach, wystąpieniach teatralnych,
• prezentacja własnych dokonań, poznanie słabych i mocnych stron,
• umiejętność budowania poprawnych relacji z innymi dziećmi i dorosłymi.

 

EFEKTY DLA PRZEDSZKOLA:

• bardzo dobra współpraca z rodzicami i innymi osobami oraz instytucjami w zakresie realizacji zadań programowych,
• podniesienie jakości pracy przedszkola,
• pozytywny wpływ na wizerunek placówki w środowisku lokalnym,
• zagospodarowanie przedszkolnej garderoby  teatralnej w stroje i rekwizyty do zabaw teatralnych.

 

EFEKTY DLA NAUCZYCIELA:

• wzbogacenie warsztatu pracy,
• lepsze poznanie swoich wychowanków,
• owocna współpraca z rodzicami, nauczycielami oraz innymi pracownikami przedszkola,
• efektywne kontakty z instytucjami i osobami, które włączyły się w realizację założeń innowacji,
• pozyskanie zaufania rodziców i ich aktywne zaangażowanie w realizację działań związanych  z rozwijaniem mowy i twórczej ekspresji dzieci.

 

Bernadetta Noskowicz-Czajka

       Autor programu